رهیافتی به نقش توحید در تربیت اخلاقی زنان موحد

نوع مقاله : مقاله علمی ترویجی

نویسندگان

1 سطح سه حوزه علمیه قم،معاون پژوهش مدرسه علمیه حضرت زینب س، مشهد، ایران.

2 استادیار، گروه علوم قرآنی و حدیث، دانشگاه علوم اسلامی رضوی، مشهد، ایران؛ دانش‌آموخته حوزه علمیه خراسان، مشهد، ایران.

چکیده


امروزه کمتر به تربیت اخلاقی و عناصر نقش آفرین آن توجه می‌شود. مسئله اصلی این پژوهش دستیابی به نقشِ اصل توحید در تربیت اخلاقی زنان موحد است. پرسش اصلی این است که چگونه اعتقاد به خداوند واحد می‌تواند به‌عنوان محور اصلی در تقویت فضایل اخلاقی و کنار گذاشتن رذایل اجتماعی عمل کند. برای پاسخ به این سؤال داستان‌های قرآنی و حدیثی مربوط به زنان موحد، تحلیل شده و آثار اجتماعی تربیت اخلاقی زنان و تأثیر آن بر جامعه مورد بررسی قرار گرفته است. بر این اساس این مقاله با مطالعه‌ کتابخانه‌ای و تحلیلی رفتارشناسانه تلاش کرده با ارائه الگوهای مناسب، مسیرهایی را برای تحقق تربیت اخلاقی مؤثر زنان در پرتو توحید فراهم سازد و پیوند عمیق بین ایمان و رفتار اخلاقی زنان را بررسی کند. افزون بر این، به چالش‌ها و فرصت‌های پیش‌روی زنان موحد در راه تحقق تربیت اخلاقی پرداخته و نقش بافتار ذهنی توحیدی در این فرآیند تشریح شده است. لذا باید گفت تربیت اخلاقی زنان از ابعاد اساسی ساختار جامعه‌ای سالم و متعادل است که بر مسئولیت‌های اخلاقی و اجتماعی زنان در چارچوب آموزه‌های توحیدی، تأکید ‌دارد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [العربیة]

تحلیل دور التوحید فی التربیة الأخلاقیة للنساء الموحدات

نویسندگان [العربیة]

  • محبوبه وحید 1
  • علی جلائیان اکبرنیا 2
1 المستوى الثالث، حوزة خراسان، مشهد، إیران.
2 أستاذ مساعد، قسم علوم القرآن والحدیث، جامعة الرضویة للعلوم الإسلامی، مشهد، إیران؛ خریج حوزة خراسان، مشهد، إیران.
چکیده [العربیة]

الیوم، لا یهتم بالتربیة الأخلاقیة بشکل الکامل  والعناصر المؤثرة فیها. المسألة الرئیسیة فی هذا البحث هی الوصول إلى دور مبدأ التوحید فی التربیة الأخلاقیة للنساء الموحدات. السؤال الرئیسی هو کیف یمکن للإیمان بالله الواحد أن یعمل کمحور رئیسی فی تعزیز الفضائل الأخلاقیة وتجنب الرذائل الاجتماعیة. للإجابة على هذا السؤال، تم تحلیل القصص القرآنیة والحدیثیة المتعلقة بالنساء الموحدات، وتمت دراسة الآثار الاجتماعیة للتربیة الأخلاقیة للنساء وتأثیرها على المجتمع. بناءً على ذلک، تسعى هذه المقالة من خلال دراسة مکتبیة وتحلیل سلوکی إلى توفیر مسارات لتحقیق تربیة أخلاقیة فعالة للنساء فی ظل التوحید وعرض نماذج مناسبة. کما تقوم بدراسة العلاقة العمیقة بین الإیمان والسلوک الأخلاقی للنساء. بالإضافة إلى ذلک، تتناول المقالة التحدیات والفرص التی تواجه النساء الموحدات فی طریق تحقیق التربیة الأخلاقیة، وتشرح دور الإطارات الذهنیة التوحیدیة فی هذه العملیة. لذلک، یجب القول إن التربیة الأخلاقیة للنساء هی من الأبعاد الأساسیة لبنیة مجتمع سلیم ومتوازن وتؤکد على المسئولیات الأخلاقیة والاجتماعیة للنساء فی إطار التعالیم التوحیدیة.  

کلیدواژه‌ها [العربیة]

  • التوحید
  • النساء الموحدات
  • علم السلوک
  • التربیة
  • الأخلاق

مراجع

  1. ابن منظور، مکرم. (1414ق). لسان العرب. لبنان: بیروت.
  2. ابن‌شهرآشوب مازندرانی، محمد بن علی. (1379ش). المناقب آل ابی طالب(ع)، قم: علامه.
  3. اصفهانی، ابوالفرج. (1385ق). مقاتل الطالبین. قم: مکتبه الحیدریه.
  4. اعرافی، علیرضا. (1395ش). کلیات فقه التربیه. مشهد: اشراق و عرفان.
  5. تهرانی، حسین. (1396ش). خصائص ام­المؤمنین خدیجه کبری. طوبای محبت، چاپ ششم، تهران.
  6. جوادی آملی، عبدالله. (1386ش). زن درآیینه جمال وجلال. چاپ چهاردهم، قم: اسراء.
  7. جوادی آملی، عبدالله. (1389ش). تفسیر تسنیم. چاپ دوم، قم: اسراء.
  8. جوینی، ابراهیم بن محمد. (1400ق). فرائد السمطین فی فَضائل المُرْتَضی و البَتول و السِّبْطَیْن و الأئمّة مِن ذُرّیتهم(ع). بیروت: مؤسسه المحمودی.
  9. حاجی رحیمی، طاهره؛ محیطی اردکانی، محمدعلی. (1401ش). «تأثیر اعتقاد به توحید در خالقیت بر اخلاق اجتماعی از منظر علامه مصباح یزدی ره». پژوهش نامه اخلاق، دوره15، ش58.
  10. حرانی، ابو محمد. (1384ش). تحف العقول عن آل رسول. تحقیق: حسن زاده، صادق. چاپ چهارم. قم: آل علی(ع).
  11. حسینی خامنه­ای، سیدعلی. (1396ش). طرح کلی اندیشه اسلامی در قرآن. چاپ یازدهم، قم: مؤسسه ایمان جهادی.
  12. دشتی، محمد. (1379ش). فرهنگ سخنان فاطمه(س). چاپ هفدهم، تهران: بین الملل.
  13. دهخدا، لغت نامه، آنلاین https://vajehyab.com/dehkhoda
  14. دیلمی، احمد؛ آذربایجانی، مسعود. (1400ش). اخلاق اسلامی. تهران: معارف.
  15. شیبانى جزرى، ابوالحسن على بن محمد. (1417ق). الکامل فی التاریخ. بیروت: بی­جا.
  16. طباطبایی، سید محمدحسین. (1373ش). ترجمه تفسیر المیزان‌. قم: انتشارات اسلامی.
  17. طباطبایی، سید محمد حسین. (1417ق). المیزان فی تفسیر القرآن. بیروت: مؤسسة الاعلمی للمطبوعات.
  18. طبرسی، علی بن حسن. (1381ش). مشکاة الأنوار فی غرر الأخبار، بی­جا: آل البیت.
  19. طبرسی، فضل بن حسن. (1415ق). تفسیر مجمع البیان، بیروت: مؤسسة الأعلمی للمطبوعات.
  20. طریحی، فخر الدین. (بی­تا). مجمع البحرین. تحقیق: حسینی احمد، بی­جا: مرتضوی.
  21. عبد الصاحب، حسنی عاملی. (1391ق). الانبیاء، حیاتهم- قصصهم. بیروت: الاعلمی للمطبوعات.
  22. علیزاده، مهدی. (1389ش). اخلاق اسلامی. تهران: معارف.
  23. عیاشی، محمد بن مسعود. (1380ش). تفسیر عیاشی، تحقیق: رسولی، هاشم، تهران: مکتبه العلمیه.
  24. فراهیدی، خلیل بن احمد. (1409ق). العین. تحقیق: مخزومی مهدى، سامری ابراهیم، بی­جا: دار الهجرة.
  25. قرائتی، محسن. (1387ش). تفسیر نور. چاپ پنجم. تهران: درسهایی از قرآن.
  26. قرشی سید علی اکبر، (1374ش). تفسیر احسن الحدیث. بی­جا: بنیاد بعثت.
  27. کلینی رازی، محمد بن یعقوب. (1375ش). روضه من الکافی. تهران: دارالکتب الاسلامیه.
  28. مجلسی، محمدباقر. (1403ق). بحارالانوار. چاپ دوم. بیروت: دارالاحیاءالتراث.
  29. ابن مسعود، محمد. (بی­تا). تفسیر عیاشی. تحقیق: رسولی محلاتی سید هاشم، تهران: مکتبة العلمیه الاسلامیة.
  30. محمدی، مسلم. (1390ش). فرهنگ اصطلاحات علم کلام. قم: دفتر نشر معارف.
  31. مصباح یزدى، محمدتقى. (1388ش). رستگاران. تحقیق: نادری قمی محمدمهدی، قم: مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره).
  32. مصباح یزدى، محمدتقى. (1391ش). آموزش فلسفه. قم: مؤسسه آموزشى و پژوهشى امام خمینى(ره).
  33. مطهری مرتضی، (1397ش). اندیشه مطهر. برگزیده آثار شهید مطهری. تنظیم: مهدی حمزه السلمان، داراحیاء التراث العربی.
  34. نجفی، حسن؛ دهقان، محمد صادق؛ قنداق سازان، محمد حسین. (1399ش). «نقش توحید‌گرایی در تربیت اخلاقی براساس دیدگاه علامه طباطبایی ره»، علوم تربیتی از دیدگاه اسلام دانشگاه امام صادق( ع)، دروه8، ش14.
  35. هاشمی شاهرودی، محمود. (1392ش). فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت(ع). قم: دائره المعارف فقه اسلامی.
  36. هاشمى شاهرودى، محمود. (1382ش). فرهنگ فقه فارسی. قم: مؤسّسه دائرة المعارف فقه اسلامى.

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 27 آبان 1403
  • تاریخ بازنگری: 21 بهمن 1403
  • تاریخ پذیرش: 21 بهمن 1403
  • تاریخ اولین انتشار: 01 اسفند 1403
  • تاریخ انتشار: 01 اسفند 1403

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار